Redactioneel

Scholte, W.

1-2

NL

Godsrepresentaties en hechting: Een psychologische verkenning van de relationele dynamiek in geloven

Schaap-Jonker, H.

3-18

NL

Dit artikel biedt een inleiding op godsrepresentaties vanuit het perspectief van de gehechtheidstheorie en verbindt dit kernaspect van religie met gehechtheidsstijlen, interne werkmodellen en mentaliseren. Theoretische inzichten worden geïllustreerd met resultaten van kwantitatief en kwalitatief onderzoek naar godsrepresentaties, waarbij ook de correspondentie- en compensatiehypotheses aan de orde komen. Sterke en zwakke punten van het conceptualiseren van godsrepresentaties vanuit een gehechtheidsperspectief worden besproken.

godsrepresentaties, godsbeelden, gehechtheid, interne werkmodellen, mentaliseren

Hebben psychiatrische patiënten wezenlijk andere godsrepresentaties dan niet-patiënten?

Schaap-Jonker, H.

19-32

NL

Achtergrond: Hoewel empirisch onderzoek over het algemeen positieve verbanden laat zien tussen religie en spiritualiteit (R/S) en mentale gezondheid, zijn de relaties complex en gedifferentieerd voor verschillende subgroepen. Doel: Vaststellen of en hoe representaties van God/ het goddelijke kwalitatief verschillen bij mensen met en zonder psychiatrische diagnose. Methode: Met behulp van Item Respons Theorie (IRT) analyses is onderzocht welke verschillen in betekenis er zijn bij concrete gevoelens of percepties in relatie tot God. Met clusteranalyses is de samenhang tussen verschillende aspecten van godsrepresentaties bestudeerd en werden godsbeeldprofielen van psychiatrische patiënten en niet-patiënten vergeleken. Resultaten: Op itemniveau verschilden bepaalde items in de betekenis die ze voor patiënten en niet-patiënten hadden. Daarnaast werd uitsluitend bij psychiatrische patiënten een negatief-autoritair type godsbeeld gevonden, naast de twee godsbeeldprofielen die ze gemeenschappelijk hadden met niet-patiënten. Conclusies: Er zijn kwalitatieve verschillen in religie/ spiritualiteit tussen mensen met en zonder psychiatrische diagnose. Mentale gezondheid lijkt de interacties tussen verschillende aspecten van godsrepresentaties te modereren. De existentiële en/of religieuze problematiek van psychiatrische patiënten verdient aandacht van hulpverleners.

religie, geestelijke gezondheid, godsrepresentatie, godsbeeld, psychiatrische stoornissen

Het geloofsrelatiegesprek: Introductie en exploratie van een nieuwe interventie bij de behandeling van mensen met een depressieve stoornis

Mosterd-Pol, G., Jongkind, M., Van der Velde, N., & Schaap-Jonker, H.

33-48

NL

Het geloofsrelatiegesprek (GRG) is een nieuwe interventie waarbij met patiënten eenmalig de religieuze gedachten en gevoelens worden geëxploreerd, de religieuze biografie wordt besproken en de overeenkomsten en verschillen tussen de geloofsrelatie en intermenselijke relaties worden uitgediept. Hierbij onderzoeken patiënt en behandelaar op basis van de Vragenlijst Godsbeeld (VGB) gezamenlijk het godsbeeld. Bij patiënten met een depressieve stoornis zijn ervaringen met, en de impact van deze interventie onderzocht in een exploratieve studie. Patiënten geven aan dat zij zich serieus genomen voelen binnen hun eigen religieus kader en meer taal verkrijgen voor hun eigen godsbeeld. Ook laten zij na afname van het GRG een toename zien van religieus gedrag en geven zij aan dat zij behoefte hebben aan een vervolg. Deze eerste resultaten suggereren dat het GRG een veelbelovende interventie is die patiënten en behandelaren mogelijkheden geeft om het godsbeeld te integreren in een psychologische behandeling, en daarnaast aanknopingspunten en taal geeft om het geloofsleven te bespreken in het pastoraat.

geloofsrelatiegesprek, godsbeeld, depressie, interventie

Intervisie: God de kamer uitsturen, kan dat wel?

Huisman, A.-J., & Schaap-Jonker, H.

49-54

NL

Intervisie over (schematherapeutische) interventies op godsbeeld

Contemplatief: Jeremia

Loonstra, B.

55-56

NL

Uit de Kunst: In het licht van een geschonden gelaat

De Keyzer, A.

57-59

NL

Bachs Matthäus-Passion liturgisch-spiritueel gezien

Column: Gezagshuiver

Zondag, H.

60

NL

Boekbespreking: Praktijkboek Presentie

Van Holten, W.

61-62

NL

Bespreking van het boek: Beurskens, E., Van der Linde, M., & Baart, A. (2019). Praktijkboek presentie. Bussum: Uitgeverij Coutinho. 216 pp.

Boekbespreking: Ana-María Rizzuto and the psychoanalysis of religion

Scholte, W.

63-64

NL

Bespreking van het boek: Reineke, M.J., & Goodman, D.M. (Eds.)(2017). Ana-María Rizzuto and the psychoanalysis of religion. Lanham, MD: Lexington Books.

Discussie: Het geloof van de therapeut in de spreekkamer

Loonstra, B.

65-67

NL

In het P&G-nummer ter ere van de dissertatie van Piet Verhagen (2019) schrijft Wubbo Scholte (2020) een reactie op hoofdstuk 8, dat de relatie tussen geestelijk (spiritueel) leven en relationeel functioneren analyseert. Scholte betrekt het spirituele functioneren op het verschil in positie tussen christenhulpverleners in de christelijke en in de seculiere ggz. Verhagen (2020) herkent zich daar niet in en vindt dat Scholte de zaken geen recht doet. De auteur zet in vier punten uiteen hoe dit meningsverschil tot een oplossing kan worden gebracht.