Redactioneel

Liefbroer, A.I.

137

NL

Primo Levi’s 'Afters' – Primo Levi theologisch lezen na God

Rondaij, J.

138-143

NL

Reading Primo Levi Theologically after God. Een onderzoek naar Primo Levi’s afters, een neologisme dat verwijst naar het verlies dat Auschwitz veroorzaakte en de uitdaging die het betekende voor het denken over de mens en God, zowel in Levi’s werk als in de theologie en filosofie. Dit onderzoek focust op drie thema’s: onrechtvaardig lijden, chaos en schepping, en goed en kwaad. Het toont aan hoe Levi schreef over de mens en God na Auschwitz, en hoe zijn representaties theologisch gelezen kunnen worden ‘na God’.

Primo Levi, humaniteit, theologie, Auschwitz

De interpretatiecrisis bij ongeneeslijke kanker: Een religiewetenschappelijk onderzoek naar verklaringen, het onverwachte, tragiek en de gewaarwording van het andere

Van Dalen, E.

144-152

NL

Voor de meeste patiënten is het krijgen van een vorm van ongeneeslijke kanker een schokkende ervaring. Zo’n ervaring, die uit het niets lijkt te komen en mensen ertoe dwingt om over hun leven na te denken, wordt een contingentie-ervaring genoemd (Wuchterl, 2011). Hoe gaan patiënten om met de interpretatiecrisis (Geertz, 1966) die hieruit kan ontstaan? De Duitse religiefilosoof Kurt Wuchterl onderscheidt drie benaderingswijzen waarmee mensen proberen om hun contingentie-ervaring te interpreteren, namelijk de poging de contingentie in een rationeel schema te dwingen (Kontingenzbewältigung), de erkenning van de contingentie van het bestaan (Kontingenzanerkennung) en de opening naar ‘het andere’ dat achter1 de verklarende rede ligt (Kontingenzbegegnung). Dit kwalitatieve onderzoek, gebaseerd op interviews met 55 patiënten met ongeneeslijke kanker, laat zien hoe deze drie benaderingen van de interpretatiecrisis zich in de praktijk voordoen. Een kwart van de respondenten zei een invloed van het andere te hebben ondergaan die een opening bewerkstelligde in hun interpretatiecrisis. Die deed zich op vier wijzen voor. De auteur pleit voor meer aandacht voor ervaringen van het andere die men niet kan verklaren maar die wel een verschuiving van betekenissen teweeg kunnen brengen en het begin kunnen zijn van een keerpunt in de interpretatiecrisis.

ongeneeslijke kanker, contingentie-ervaring, interpretatiecrisis, waarneming van het andere

Rituelen bij tegenslag en verdriet: Hoe adolescenten steun zoeken bij rituelen met een spirituele dimensie

Vierwind, G.

153-167

NL

Dit artikel is gebaseerd op een kwalitatief explorerend onderzoek naar de betekenis van rituelen voor jongeren die wonen in de residentiële jeugdhulp. Gedurende zes aaneengesloten weken verrichtte onderzoeker participerende observatie binnen twee voorzieningen voor (vrijwillige) residentiële jeugdhulp en nam 20 half gestructureerde interviews af. De vraag die in deze bijdrage wordt beantwoord is tot welke rituelen van spirituele aard de adolescenten overgaan bij tegenslag en verdriet en welke betekenis en werking deze rituelen voor hen hebben. Van de drie aangetroffen vormen van rituelen - omgang met objecten, bidden en grafbezoek - wordt in deze bijdrage van de laatste twee verslag gedaan. De jongeren ontlenen aan deze rituelen moed en kracht. Ook de wijze waarop pedagogisch medewerkers op dit handelen van de jongeren afstemmen is onderzocht. Het blijkt dat zij hier geen aandacht aan besteden. Nader onderzoek en professionalisering zijn gewenst.

residentiële jeugdhulp, adolescenten, rituelen met een spirituele dimensie, mentorgesprek

Interlevensbeschouwelijke geestelijke verzorging

Liefbroer, A.I.

168-173

NL

In een multiculturele en multireligieuze samenleving, zoals Nederland, komen geestelijk verzorgers regelmatig in contact met cliënten met een andere levensbeschouwing dan zij zelf hebben. Welke rol spelen deze levensbeschouwelijke verschillen in de praktijk van geestelijke verzorging? Het promotieonderzoek Interfaith spiritual care beantwoordt deze vraag middels literatuurstudie, vragenlijstonderzoek onder geestelijk verzorgers en cliënten en observationeel onderzoek aan de hand van gespreksopnamen. Levensbeschouwelijke verschillen in relatie tot verbondenheid aan levensbeschouwelijke tradities blijken in de praktijk van geestelijke verzorging meestal geen of een zeer geringe rol spelen. Zo waarderen cliënten gesprekken met de geestelijk verzorger bijvoorbeeld niet meer of minder wanneer zij iemand met eenzelfde of een andere levensbeschouwing dan zijzelf ontmoeten en lijken er geen duidelijke verschillen te zijn met betrekking tot de gesprekstechnieken die geestelijk verzorgers hanteren. De bevindingen suggereren dat de praktijk van geestelijke verzorging niet (of niet langer) primair gericht is op betrokkenheid van cliënten en geestelijk verzorgers bij religieuze tradities, maar veeleer op het bespreekbaar maken van existentiële thema’s in bredere zin.

interlevensbeschouwelijk, geestelijke verzorging, religie, spiritualiteit, empirisch

Uit de Kunst: Kruiswegen van Aad de Haas

Zondag, H.J.

174-176

NL

Een kruisweg die op een Goede Vrijdag uit een kerk wordt verwijderd, op gezag van de bisschop. Wie dit verzint als leidraad voor een verhaal wordt gevraagd of het idee niet een beetje over de rand is. En om het plot verder over de rand te duwen, de doeken worden door de kunstenaar zelf uit de kerk gedragen. Maar het gebeurde. In 1949, in de Sint Cunibertuskerk in het Zuid-Limburgse Wahlwiller. Die kunstenaar was de schilder en graficus Aad de Haas.

Boekbespreking: Hallucinaties en authentieke religieuze ervaringen

Blom, J.D.

177-178

NL

Bespreking van het boek: Cook, C.C.H. (2019). Hearing voices, demonic and divine: Scientific and theological perspectives. London: Routledge. 257 pp.