Psyche & Geloof 22 nr. 3

september 2011

Artikelen in deze editie


Redactioneel

Hijweege, N.

117-118

NL

Dit artikel is ouder dan 2.0 jaar. U kunt het gratis downloaden.

Symbolen voor kracht. De bijdrage van beeldende werkvormen aan posttraumatische groei bij in hun jeugd misbruikte mannen

Baljon, M.C.L. & Ganzevoort, R.R.

119-130

NL

Er is relatief weinig bekend over de behandeling van in hun jeugd misbruikte mannen. Deze bijdrage is gebaseerd op de schaarse literatuur en eigen klinische ervaringen met de doelgroep. We bespreken het spanningsveld tussen traditionele mannelijkheidsbeelden en slachtofferschap. Inspiratie voor behandeling wordt gevonden in de literatuur over enerzijds de seksespecifieke hulpverlening aan misbruikte vrouwen en anderzijds die over posttraumatische groei. Dit laatste brengt ons bij existentiële aspecten van therapie gericht op herstel na trauma. Beeldende werkvormen en religie vertegenwoordigen in zichzelf wijzen van verhouden en verbinden die haaks staan op traditionele mannelijkheidsbeelden en op de gevolgen van seksueel misbruik. We laten aan de hand van casuïstiek zien hoe beeldende werkvormen kunnen bijdragen aan posttraumatische transformatie en aan een herdefinitie van mannelijkheid.

misbruikte mannen, religie, creatieve therapie, posttraumatische groei

Dit artikel is ouder dan 2.0 jaar. U kunt het gratis downloaden.

De spiritualiteit van de cliënt in het perspectief van de therapie. Ideaaltypische classificatieschaal en aanzet tot methodiek

Roukema-Koning, B.

131-142

NL

Dit artikel beschrijft een methode voor de integratie van de religiositeit van psychotherapiecliënten in hun behandeling. De kern ervan bestaat uit het exploreren en consequent monitoren van de causale, modulerende dan wel neutrale effecten van godsdienstigheid op symptomen. Deze laatste term doelt specifiek op de psychische dysfuncties welke formeel zijn gediagnosticeerd met behulp van DSM IV (of een ander diagnostisch systeem). De auteur beschrijft drie hoofdgroepen van bedoelde invloeden van religiositeit op symptomen: ongunstige, neutrale of gunstige. Een onderverdeling binnen die hoofdgroepen resulteert in een matrix met elf varianten. Van elk wordt een kort klinisch voorbeeld gegeven. Een uitgebreide casusbeschrijving maakt duidelijk hoe de methodiek er in de praktijk uit kan zien. Het monitoren van interacties tussen godsdienstigheid en symptomen biedt in een therapie met religieuze cliënten verschillende voordelen. Ten eerste ontstaat organisch ruimte voor explorerend contact over de geloofsbeleving van de cliënt, zowel aansluitend bij de behoeften van de cliënt als ten dienste van het therapeutische werk. Ook wordt de structurele integratie van godsdienst en psychotherapie erdoor bevorderd, zodat religieuze en psychologische groei kunnen samengaan. Op langere termijn zal het werken ermee leiden tot een unieke deskundigheid wat betreft het therapeutisch verantwoord werken met de veelzijdige invloeden van godsdienstigheid op klinische beelden.

integratie, godsdienst, psychotherapie, dimensies van religiositeit, DSM-IV TR

Dit artikel is ouder dan 2.0 jaar. U kunt het gratis downloaden.

‘Wij construeren niet, maar wij beleven’. Gerardus van der Leeuw in zijn betekenis voor de godsdienstpsychologie

Westerink, H.

143-152

NL

In dit artikel wordt de godsdienstfenomenologie van Gerardus van der Leeuw in zijn betekenis voor de Nederlandse godsdienstpsychologie besproken. Daarbij wordt ingegaan op twee centrale aspecten van zijn werk, namelijk de structuurpsychologische methode van de fenomenologie en de innerlijke houding van de fenomenoloog, en zijn denken over mystieke participatie en primitieve mentaliteit. Vervolgens wordt aangetoond dat het projectiedebat in de jaren ’50 en ’60 als centraal debat in de godsdienstpsychologie bepaald wordt door posities contra (F. Sierksma) en pro (H. Fortmann) Van der Leeuw. Ten slotte wordt aangegeven dat dit debat blijvende sporen heeft nagelaten in de godsdienstpsychologie.

Van der Leeuw, structuurpsychologie, participatie, projectie, beleving

Dit artikel is ouder dan 2.0 jaar. U kunt het gratis downloaden.

Het gebed als stelregel van het geloof

Brümmer, V.

153-162

NL

In dit artikel beargumenteert de auteur dat geloof niet moet worden begrepen als het voor waar houden van beweringen. Geloof is eerder een manier waarop gelovigen hun leven en ervaring interpreteren in het licht van de metaforen en verhalen die aan hen overgeleverd zijn in hun religieuze traditie en als een levensvorm in overeenstemming met deze interpretatie. In theïstische tradities als het christendom betekent dit dat geloof een levensvorm in liefdevolle gemeenschap met God is en dat het gebed het taalspel is waarin deze levensvorm uitgedrukt wordt. Volgens Ludwig Wittgenstein worden taalspelen en de levensvormen die zij uitdrukken geconstitueerd door onuitgesproken veronderstellingen ten aanzien van de werkelijkheid. Zo wordt het taalspel van het gebed geconstitueerd door onuitgesproken veronderstellingen over het bestaan en de aard van God en van de soort relatie die gelovigen met God hebben. Participatie in het taalspel vereist dus dat gelovigen deze veronderstellingen voor waar houden. Het gebed en een leven in gemeenschap met God worden logisch onmogelijk indien wij de veronderstelling zouden verwerpen dat God bestaat als een persoonlijk wezen en dat wij in een persoonlijke relatie met God kunnen leven. Op deze manier is het gebed een stelregel die bepaalt welke veronderstellingen een gelovige voor waar moet houden. Ten slotte wordt dit geïllustreerd met verwijzing naar verschillende vormen van mystiek.

gebed, de aard van het geloof, de stelregel van het geloof, mystiek

Dit artikel is ouder dan 2.0 jaar. U kunt het gratis downloaden.

Boekbespreking: Iersel, A.H.M. van & Eerbeek, J.D.W. (red.)(2009). Handboek Justitiepastoraat

Holten, W. van

163-164

NL

Bespreking van het boek: Iersel, A.H.M. van & Eerbeek, J.D.W. (red.)(2009). Handboek Justitiepastoraat: Context, theologie en praktijk van het protestants en rooms-katholiek justitiepastoraat. Budel: Damon. ISBN 9789055739585. 596 blz. € 34,90.

Dit artikel is ouder dan 2.0 jaar. U kunt het gratis downloaden.

Boekbespreking: Genderen, H. van & Arntz, A. (2010). Schematherapie bij borderlinepersoonlijkheidsstoornis

Drewes, A.A.

164-165

NL

Bespreking van het boek: Genderen, Hannie van & Arntz, Arnoud (2010). Schematherapie bij borderlinepersoonlijkheidsstoornis. Amsterdam: Uitgeverij Nieuwezijds. ISBN 9789057123085. Pp. 262. € 29,95

Dit artikel is ouder dan 2.0 jaar. U kunt het gratis downloaden.

Boekbespreking: Townsend, J. (2008). Lastpakken en leegzuigers

Grandia-Witteveen, H.

165-166

NL

Bespreking van het boek: Townsend, J. (2008). Lastpakken en leegzuigers. Kampen: Kok. ISBN 9043514691. 112 blz. € 13,40

Dit artikel is ouder dan 2.0 jaar. U kunt het gratis downloaden.