Redactioneel. Inleiding op het themanummer 'Jeugdhulpverlening en zingeving'

Hijweege, N.

159-166

NL

Op zoek naar zingevingsgerichte interactie in de jeugdzorg

Mulder, A.

167-182

NL

Het Raakproject ‘Zin in Jeugdzorg’ (2011-2013) onderzocht de vraag op welke manier professionals in de residentiële jeugdzorg en gezinshuis/pleegzorg professioneel omgaan met zingevingsbehoeften van jongeren. De interactie tussen 11 jongeren en 12 jeugdzorgwerkers is geobserveerd en de 23 betrokkenen zijn geïnterviewd (semigestructureerd). Uit het onderzoek bleek dat: professionals vooral bezig zijn met het creëren van randvoorwaarden voor zinbeleving en tegelijk veel alledaagse aspecten van zingeving niet waarnemen; dat binnen hun subjectieve professionaliteitsopvatting de ene jeugdzorgwerker het wel en de andere het niet tot zijn taak ziet om actief in te gaan op levensvragen van jongeren; dat de eigen zingevingsbiografie bij deze positiekeuze een rol speelt. Binnen het onderzoek werden praktijkinstrumenten ontwikkeld die interactie rond zingeving moeten helpen bevorderen: een praktijkboek met werkvormen en handelingsadviezen en een telefoonapp.

zingeving, jeugdzorg, biografie, professionaliteit

Schipperen. Praktijkbeschrijving door een geestelijk verzorger

Meer, T. van der

183-191

NL

In dit artikel vertel ik, gebruikmakend van termen uit de wereld van de scheepvaart, mijn verhaal van schipperen binnen de jeugdzorg. Als geestelijk verzorger in de jeugdzorg ondersteun ik jongeren in het laveren tussen ideaal en werkelijkheid, daarbij is het oogmerk deze aan elkaar te verbinden. Ik begin met een beschrijving van mijn werkwijze binnen Jeugdhulp Friesland. Vervolgens vertel ik enkele verhalen over mijn ervaringen met kinderen, jongeren en gezinnen. Uit die verhalen blijkt hoeveel door hen geschipperd wordt in het zoeken naar identiteit en in het omgaan met de werkelijkheid en hun idealen. De afzonderlijke verhalen wordt ingebed in (persoonlijke) reflecties en de beschrijving van het perspectief van waaruit ik werk. Dat perspectief op idealen en werkelijkheid kan dienen als een kompas voor de verbinding van de behandeling van jeugdigen in de jeugdzorg (verbonden aan idealen over jeugd en maatschappij) en de werkelijkheid waarin jeugdigen zich bevinden. Tevens geeft het inzicht in de rol die de geestelijk verzorger daarin kan spelen.

jeugdzorg, werkelijkheid, geestelijke verzorging, schipperen, idealen

Als de toekomst (te) open is

Stuurman, M., & Richards, B.O., & Hijweege, N.

191-202

NL

Minderjarige asielzoekers in Nederland leiden een ongewis bestaan. Gedurende en na de asielprocedure zijn ze met uitzondering van bed, bad en brood, goeddeels zelf verantwoordelijk voor hun daginvulling en het ter hand nemen van hun ontwikkeling met het oog op een ongewisse toekomst ‘ergens’. Vanuit ervaringsdeskundigheid wil New Dutch Connections (NDC) deze jongeren ondersteunen. De methodiek Ondernemen in je Eigen Toekomst betreft een trainings- en coachingsprogramma dat door middel van het bereiken van twee concrete doelen (ontwikkeling van een carrièreplan en het vinden van een plek voor zinvolle daginvulling), bij wil dragen aan sociale integratie en financiële zelfstandigheid van deze asielzoekersjongeren zodat zij ‘zin en vertrouwen krijgen’ in de mogelijkheid de eigen toekomst vorm te geven, waar ter wereld ook. Voorafgaand aan de twee ervaringsverhalen wordt een korte schets gegeven van het spanningsveld waarbinnen de jongeren zich bevinden alsook van basale elementen van de methodiek. Begonnen vanuit ervaringsdeskundigheid, aangevuld met deskundigheid vanuit verschillende beleidsvelden en kunst beoogt NDC de komende jaren de methodiek te beschrijven vanuit een theoretisch oogpunt en te onderbouwen met onderzoek. Deze theoretische onderbouwing is echter nog niet voorhanden. Het artikel eindigt daarom met een beschouwing vanuit de literatuur rond geestelijke gezondheid en zingeving.

empowerment, ama's, asielzoekersjongeren, coachingsprogramma, community building

Ali B.: de 40 wensen en zingeving

Keasberry, K.

203-210

NL

In dit artikel zal ik mij concentreren op het TROS-programma Ali B. en de 40 wensen. In het programma koppelt Ali B. kansarme jongeren aan ouderen om hun laatste levenswens in vervulling te laten gaan. Mijn doel met dit artikel is te ontdekken welke aanpak Ali B. hanteert in de begeleiding van kansarme jongeren op weg naar een nieuw leven. Er wordt een korte biografie van de rapper Ali B. geschetst, waarbij wordt ingegaan op de motivatie voor het betreffende programma. Vervolgens wordt een beknopte inhoudelijke beschrijving van drie specifieke afleveringen van Ali B. en de 40 wensen gegeven. Daarna wordt een analyse gegeven, waarbij de concentratie ligt op zingevingsnoties als eigenwaarde, contingentiestructuren en waarden vanuit een narratieve benadering. Tot slot wordt de conclusie in drie punten geformuleerd. Ten eerste: het kruispunt tussen een crimineel verleden en het beoogde nieuwe leven is een spanningsveld, omdat de jongeren geneigd zijn de wereld, zichzelf en het eigen levensperspectief waar te nemen door de oude filters. In het omgaan met dit spanningsveld geldt Ali B. als een belangrijk identificatie- en rolmodel. Ten tweede leidt de kennismaking tussen de ouderen en de jongeren tot een uitbreiding van beide verstaanshorizons. Ten derde blijkt de sleutel in het overwinnen van vooroordeel het kennen van elkaars levensverhaal.

zingeving, jongeren, Ali B., Ali B. en de 40 wensen, levensverhaal, intergenerationele relaties

‘Ik ben… het leven’. Een interview met Dr. Gabriël Anthonio

Hijweege, N.

211-214

NL

De transitie in de jeugdzorg

Anthonio, G.

215-216

NL

De verantwoordelijkheid en budgetten voor de brede jeugdzorg worden per 1 januari 2015 van de provincies, het Rijk en de zorgverzekeraars naar de gemeenten overgeheveld. Een belangrijk argument hiervoor is dat er meer preventief gewerkt moet worden om de verdere instroom in de jeugdzorg in te dammen. Een tweede argument voor dit beleid is dat ouders en kinderen zaken meer moeten oplossen vanuit eigen kracht en netwerk van vrijwilligers in de buurt of familie. Dit vindt plaats onder de vlag van de participatiemaatschappij, met een bezuiniging van ongeveer 20% op het totale jeugdzorgbudget in Nederland. Alhoewel ik het zeer eens met deze grondgedachte, voor efficiëntie ben en het meer lokaal organiseren en eigen kracht verder wil stimuleren, maak ik mij ernstige zorgen. ...

jeugdzorg, transitie

Trappen Lopen. Pendelen tussen vernuft en verbeelding

Praag, H.M. van

217-222

NL

Vernuft en verbeelding zijn tegendelen, maar verhouden zich complementair. Het zijn beide volwaardige methoden om de werkelijkheid te benaderen, te ervaren en te interpreteren.
 Op het grensgebied van vernuft en verbeelding doemen gevaren op. Het vernuft kan overrekt raken. Opvattingen die op zichzelf goed verdedigbaar zijn, worden dusdanig opgerekt, dat het absurde wordt benaderd. Een tweede mogelijkheid is, dat het vernuft ‘knapt’, waarbij grote hoeveelheden agressie vrijkomen, gericht tegen anderen of tegen de eigen groep. Het grensgebied van vernuft en verbeelding levert niet alleen gevaren op. Als men net over die grens heen reikt, opent zich een nieuwe wereld, de wereld van de verbeelding. Hier gedijt de visionaire geleerde, de visionaire kunstenaar. In die wereld, net voorbij het vernuft, gedijt ook de mens die zijn leven wil voorzien van een verticale dimensie: de religieuze mens. In die wereld vormt zich een godsbeeld, komt de Bijbel – dat magistrale hoogtepunt van menselijke verbeelding – tot leven en is er plaats voor al datgene waar men in het ‘gewone leven’ – het leven aan deze zijde van de horizon – geen raad mee weet.

godsbeelden, religiositeit, brein-fetisjisme, overrekking van het vernuft, knappen van het vernuft

Sachel revisited

Groot, G.

223-229

NL

In Van Praags boek Het verstand te boven worden twee sporen gevolgd die met elkaar op gespannen voet staan. Enerzijds is er de verlichtingstraditie die de rede het laatste woord geeft, anderzijds een breder begrip van ‘vernuft’ waarin godsdienst en traditie een legitieme plaats krijgen. Anders dan Van Praag, denk ik niet dat deze tegenstelling moet leiden tot het metafysisch dualisme waartoe deze zich lijkt te bekennen. Met gebruik van de metafoor van het schrift (waarin informatie en materie samen kunnen gaan) kunnen wij ontkomen aan het dilemma van het dualisme van lichaam en geest, zoals we dat vinden bij Descartes. Op een soortgelijke wijze kunnen ook de ethische dilemma’s van de tegenstelling tussen materieel determinisme en vrije wil worden ontweken. Aan de hand van een lezing van Heijermans’ toneelstuk Ghetto kan vervolgens duidelijk worden hoe de religieuze traditie het moderne bewustzijn wijst op de grenzen van zijn autonomie, zonder dat de ‘verlichte’ kant daarvan wordt afgewezen.

religie, autonomie, werkelijkheid, vrije wil, geest & materie, emergentie, traditie, afhankelijkheid, onreduceerbaarheid

Het leed gaat rauw over straat. Een beschouwing over de piëta van Caspar Berger

Zondag, H.

230-232

NL

Uit de kunst: Pietà (2006) Caspar Berger materiaal: brons, beton afmetingen: 100 x 165 x 180cm. Museum Catherijneconvent, Utrecht

Bladwijzer: nederigheid

Loonstra, B.

233

NL

Bespreking van het artikel: Van Tongeren, D.R., Green, J.D., Hulsey, T.L., Legare, C.H., Bromley, D.G., & Houtman, A.M. (2014). Humility: Relationship affirmation reduces worldview defense. Journal of Psychology and Theology, 42, 62-69.

Boekbespreking: Walker, F. & W.L. Hathaway (Eds.)(2012), Spiritual interventions in child and adolescent psychotherapy

Hegger, A.

234-236

NL

Boekbepreking van: Walker, F. & W.L. Hathaway (eds.) Spiritual interventions in child and adolescent psychotherapy. Washington DC: APA. ISBN 978 1 4338 1218 7. 282p. € 47,25.

Boekbespreking

Holten, W. van

236-237

NL

Boekbespreking van: C. Arends. (2013). If Billy Sunday Comes to Town. Een fundamenteel-theologische casestudy naar de waan bij Anton Boisen. Zutphen: Cor Arends (in eigen beheer).