Psyche & Geloof 20 nr. 2

juni 2009

Religieuze diversiteit in de GGZ

Artikelen in deze editie


Redactioneel

Hegger, A.

77-79

NL

Dit artikel is ouder dan 2.0 jaar. U kunt het gratis downloaden.

Geestelijke gezondheidszorg voor Joden – joodse geestelijke gezondheidszorg

Jacobs, F.

80-99

NL

Joden in Nederland dragen een oude en rijke cultureel-religieuze erfenis met zich mee. In de geschiedenis van het Joodse volk komt veel vervolging voor. Historie en erfgoed zorgen voor een fundamentele onderlinge band tussen Joden. Hoe joods het leven is ingericht, is ondergeschikt aan deze band. De situatie van in Nederland levende Joden bevat historische, culturele, sociale en religieuze elementen. Geestelijke gezondheidszorg voor de joodse bevolkingsgroep in Nederland appelleert aan deze aspecten. Invoegen kan het beste gebeuren door tijdens de intake een op de joodse afkomst georiënteerde cultureel-religieuze en levensbeschouwelijke anamnese af te nemen. Hierdoor kan een inschatting gemaakt worden van de binding aan het Jodendom. Bovendien wordt de cliënt hiermee impliciet uitgenodigd de betekenissen van zijn Jodendom binnen de behandeling te thematiseren. Bij onbekendheid met het Jodendom en bij vragen op het gebied van de joodse identiteit is verwijzing naar een rabbijn of een joodse hulpverleningsinstelling sterk te overwegen.

Jodendom, Nederland, psychiatrie, psychotherapie, eenheid

Dit artikel is ouder dan 2.0 jaar. U kunt het gratis downloaden.

Rooms-katholieke socialisatie en het belang hiervan voor de psychotherapeutische praktijk

Megen, H.J.G.M. van

100-109

NL

De afgelopen twintig jaar is bij psychiaters en psychotherapeuten de kennis van culturele achtergronden, en in het bijzonder van religie, om een aantal uiteenlopende redenen sterk verminderd. De schrijver maakt aannemelijk dat de culturele en daarmee ook religieuze achtergrond, onafhankelijk van de vraag of iemand nog praktiserend is, een zeer belangrijke factor en leidraad in iemand bestaan is, en daarmee een factor waarmee rekening moet worden gehouden bij een psychotherapeutische behandeling. Vervolgens komen de verschillende aspecten van de rooms-katholieke religieuze socialisatie aan de orde die in het psychotherapeutisch proces een rol van betekenis kunnen spelen. Nadrukkelijk is hier gekozen voor bespreking van de normaliteit, niet van pathologische religieuze beleving.

religie, rooms-katholicisme, psychotherapie, religieuze socialisatie, Nederlandse situatie

Dit artikel is ouder dan 2.0 jaar. U kunt het gratis downloaden.

Islam en psychiatrie in Nederland, een verkenning

Acherrat-Stitou, Z.

110-118

NL

In dit artikel wordt, aan de hand van praktijkervaringen van de auteur en achtergrondliteratuur, verkennend stilgestaan bij een aantal aspecten van de Islam in de Nederlandse psychiatrie. De groep moslims in Nederland wordt steeds groter en bestaat allang niet meer uit slecht Nederlands sprekende gastarbeiders. Er zijn diverse aanwijzingen dat religie een belangrijke rol speelt in de therapeutische relatie, ziektebeleving en tegenoverdracht. De therapeutische relatie kan onder druk komen te staan als de religie in kwestie gepaard gaat met negatieve associaties en onderwerp van debat is, zoals in het geval van de islam. Met betrekking tot de thema’s is het met name van belang te onderkennen, dat de aanwezige problematiek niet wezenlijk anders is dan bij autochtonen, maar dat de betekenisverlening, inkleuring en gedragscodes anders zullen liggen. Het is belangrijk er oog voor te hebben, in hoeverre de patiënt bovennatuurlijke oorzaken onderkent en in hoeverre de klachten verenigbaar zijn met zijn religieuze opvattingen. Gepleit wordt voor een herbeschouwing, binnen de psychiatrie en in de individuele attitude van psychiaters, ten opzichte van religie en met name de islam.

Islam, psychiatrie, allochtonen, tegenoverdracht, religie

Dit artikel is ouder dan 2.0 jaar. U kunt het gratis downloaden.

Bevindelijk gereformeerde patiënten en psychotherapie

Voorwinden, P.

119-129

NL

In dit artikel wordt een aantal aspecten van de bevindelijk gereformeerde geloofsleer en geloofspraktijk beschreven. De verscheidenheid ten aanzien van leer en leven tussen en binnen de verschillende kerken wordt benadrukt. Binnen de GGZ-hulpverlening is het belangrijk om te onderzoeken in welke mate een patiënt uit de bevindelijk gereformeerde stroming persoonlijk bepaalde geloofsopvattingen onderschrijft. Speciale aandacht wordt gevraagd voor (a) het normen- en waardepatroon, (b) het godsbeeld, en (c) de (religieuze) attributie van ervaringen. De wisselwerking tussen het persoonlijke geloof en de psychopathologie is eveneens een aandachtspunt: welke elementen uit de geloofsleer of geloofspraktijk versterken en/of verminderen de individuele psychopathologie? Met behulp van een casus wordt beschreven hoe de persoonlijkheidsproblematiek van een patiënt botst met de gezagsstructuur binnen een kerkverband, waarbij de ontwikkelde depressieve klachten als een religieus probleem werden geduid. Hierdoor bleef adequate psychologische hulpverlening jarenlang uit. Ook wordt ingegaan op het belang van het onderkennen van verschillen in godsdienstige en morele waarden tussen hulpvrager en hulpverlener. Geconcludeerd wordt dat het (religieuze) normen- en waardepatroon van hulpvrager en hulpverlener altijd impliciet invloed heeft op een behandeling, en dat de mate waarin religie expliciet aandacht krijgt in een therapie samenhangt met de aard van de problematiek, de hulpvraag en het behandeldoel.

bevindelijk gereformeerd, orthodox christelijk, psychotherapie, culturele sensitiviteit

Dit artikel is ouder dan 2.0 jaar. U kunt het gratis downloaden.

Evangelische cliënten

Boogaard, J., Filius, R.J. & Vink, A.J.

130-137

NL

In deze bijdrage worden zeven thema’s besproken die we vaak tegenkomen in de ambulante behandeling van evangelische cliënten. De thema’s – nadruk op vergeving, openheid voor vernieuwing, ervaringsgerichtheid, ambivalentie tegenover therapie, minderheidsbewustzijn, conformistische cultuur en genezingsoptimisme – worden geïllustreerd met enkele case-vignetten. Er zijn bij deze heterogene groep zowel mogelijke katalysatoren als belemmeringen. In de praktijk merken we dat de belemmeringen doorgaans goed te hanteren zijn en dat de katalysatoren over het algemeen deze groep helpen om te profiteren van de behandeling.

evangelisch, denominatie, psychotherapie, therapieproces

Dit artikel is ouder dan 2.0 jaar. U kunt het gratis downloaden.

Boekbespreking: Kamp, P.W. van de (red.)(2008). Bevrijdingspastoraat

Loonstra, B.

138-140

NL

Bespreking van het boek: Kamp, P.W. van de (red.)(2008). Bevrijdingspastoraat. Barneveld: De Vuurbaak. ISBN: 9789055604081. Pp 96. € 16,90.

Dit artikel is ouder dan 2.0 jaar. U kunt het gratis downloaden.

Boekbespreking: Borg, M. ter et al. (2008). Handboek religie in Nederland

Smeets, W.

140-143

NL

Bespreking van het boek: Borg, M. ter, Borgman, E., Buitelaar, M., Kuiper, Y. & R. Plum (2008). Handboek religie in Nederland. Perspectief, overzicht, debat. Zoetermeer: Meinema. ISBN: 9789021141886 Pp. 536. € 42,50.

Dit artikel is ouder dan 2.0 jaar. U kunt het gratis downloaden.

Congresverslag: BACIP conferentie 2009 met Larry Crabb

Cordia, T.

144-145

NL

Verslag van conferentie met Larry Crabb, gehouden in Swanwick (UK) van 27 tot 29 maart 2009. Georganiseerd door de British Association of Christians in Psychology (BACIP). Tijdens deze editie van BACIP's jaarlijkse conferentie was Larry Crabb de hoofdspreker, over zijn werk als christenpsycholoog.

Dit artikel is ouder dan 2.0 jaar. U kunt het gratis downloaden.