Redactioneel

Hijweege, N.

1-2

NL

Narratief-biografische bekeringsanalyses

Popp-Baier, U.

3-10

NL

Na een korte inleiding in het sociaalwetenschappelijke bekeringsonderzoek wordt de opzet van het narratieve bekeringsonderzoek geschetst. Daarin worden bekeringsverhalen niet meer opgevat als verslagen van ooit gebeurde bekeringen, maar als taalhandelingen, die ook als zodanig worden geanalyseerd. Psychologische analyses dienen zich daarbij niet te beperken tot de structuur en retoriek van dergelijke verhalen, maar kunnen in een biografisch perspectief bekeringen in verband met de articulatie van levenservaringen, problemen en conflicten in de religieuze code van bekeringsverhalen begrijpen.

bekeringsverhalen, biografische benadering, taalhandelingen

De bekeringscarrières van nieuwe moslims in Nederland

Gooren, H.

11-21

NL

Centraal in bekering staat een verandering van religieuze overtuiging, die gepaard moet gaan met een al dan niet radicale verandering van wereldbeeld en dus van identiteit. Onze bekeringscarrièrebenadering verheldert welke factoren van invloed zijn op bekering en hoe deze elkaar soms versterken. Ik geef eerst een overzicht van en een kritiek op het onderzoek naar bekering. Vervolgens werk ik de nieuwe benadering van bekeringscarrières verder uit en gebruik ik die om bekering bij nieuwe moslims in Nederland te analyseren. Wat zijn de cruciale factoren die een rol spelen in het besluit van sommige Nederlanders om moslim te worden tijdens een bepaalde fase van hun leven? Ik sluit af met een korte conclusie.

bekeringscarrière, bekering tot islam

Bekering als (dis)continuering van identiteit

Speelman, G.

22-31

NL

Bekering als overgang van de ene religieuze gemeenschap naar de andere wordt door de actoren vaak gezien als een breuk met, een discontinuering van hun oude identiteit. Godsdienstpsychologen wijzen echter vaak op de onderliggende continuïteit. In dit artikel wordt gebruik gemaakt van de rollentheorie van Sundén (1966) en de stadia van het zelfnarratief van Jansz (1991), zoals uitgewerkt door Hijweege (2004) om twee interviews met bekeerlingen te analyseren. Gekeken wordt naar de mate van internalisering van hun oude en nieuwe geloof, en de manier waarop de oude geloofsidentiteit doorwerkt in de nieuwe.

bekering, internalisering, identiteit, discontinuïteit

‘En dan hoop je op zoiets als bij Paulus.’ Bekering in bevindelijk gereformeerde kring

Hijweege, N.

32-42

NL

Het proces van bekering heeft in bevindelijk gereformeerde kring het karakter van een geestelijke weg. De structuur en de inhoud van deze geestelijke weg is neergelegd in een devotioneel model. Dit model is bekend bij ieder die tot de groep behoort. Het gaan van deze weg bestaat erin dat men zich de in het devotionele model omschreven wijzen van zich verhouden tot God, zichzelf en de werkelijkheid eigen maakt. Constitutief voor dit eigen-maken-van is internalisering. Middels internalisering wordt men zowel in interpersoonlijke relaties als op het intrapersoonlijke niveau tot ‘een bepaald soort persoon’, een bekeerde. Niet iedereen in bevindelijk gereformeerde kring maakt de als noodzakelijk veronderstelde bekering door. Analyse van verhalen maakt het dynamische krachtenspel inzichtelijk waarin men al dan niet tot de persoonlijke en sociale identiteit van bekeerde komt.

Bekering, intensification, internalisatie, zelf-narratief

Bekering als creatieve crisis: Het verhaal van Herman Hegger en van Gerard Reve

Stroeken, H.P.J.

43-50

NL

De auteur geeft een analyse van de autobiografische bekeringsverhalen van Herman Hegger en van Gerard Reve. Vervolgens werkt hij de stelling uit dat een religieuze bekering een nieuw psychologisch evenwicht tot stand kan brengen.

bekering, Herman Hegger, Gerard Reve, creatieve crisis, religie en psychologie

Levensverhalen in het pastoraat. Het effect van de analyse op de pastorale interventie

Jansen, M. & Saane, J. van

51-63

NL

In de pastorale zorg mag het ‘werken met levensverhalen’ zich in een grote belangstelling verheugen. Levensverhalen zijn verhalen over gebeurtenissen in ons eigen leven, waarmee we het verband tussen die gebeurtenissen en de betekenis daarvan voor onszelf en anderen proberen te verwoorden. In de opleiding van pastores wordt aandacht besteed aan het eigene van levensverhalen en de verschillende mogelijkheden om pastorale zorg te verlenen op basis van levensverhalen. Dit artikel is een weergave van een onderzoek dat samen met studenten theologie werd gedaan naar de uitwerking van verschillende instrumenten om levensverhalen te analyseren. Welke pastorale consequenties heeft de keuze voor een bepaald instrument? Die vraag staat centraal en wordt in het vervolg beantwoord, waarbij we eerst een nauwkeuriger omschrijving geven van levensverhalen en de rol die zij spelen in wetenschappelijk onderzoek. Specifieke aandacht gaat daarbij uit naar de pastoraal-theologische en pastoraal-psychologische perspectieven waarmee naar levensverhalen gekeken wordt. Vervolgens beschrijven we het levensverhaalonderzoek van de studenten en hoe zij verschillende analyse-instrumenten ontwikkelden en gebruikten, gekoppeld aan de pastorale consequenties. Het zal blijken dat de gebruikte instrumenten van grote invloed zijn op de pastorale vragen die gesteld worden aan de vertellers van levensverhalen. Een aanbeveling op basis van dit (beperkte) onderzoek kan zijn dat het zeker voor beginnende pastores zinnig is om kennis te maken en wellicht ook te oefenen met verschillende analyse-instrumenten.

levensverhalen, interdisciplinair onderzoek, pastorale zorg